Het kabinet verkent de mogelijkheid om uitgeprocedeerde asielzoekers op te vangen in Uganda. Minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp heeft tijdens een werkbezoek aan dat land gezegd dat het aan haar collega Faber van Asiel is om het idee uit te werken. De Ugandezen staan niet onwelwillend tegenover het plan.
Binnen Europa gaan de laatste tijd steeds meer geluiden op om te werken aan zogenoemde terugkeerhubs. Dat zijn plekken buiten de Europese Unie, waar afgewezen asielzoekers moeten worden opgevangen. Vanuit daar moeten ze dan terug naar het land van herkomst.
Nederland heeft het oog laten vallen op Uganda, een land in het oosten van Afrika dat nu al veel vluchtelingen opvangt. Het plan moet nog verder worden uitgewerkt, maar de kern is dat Afrikaanse asielzoekers die in Nederland zijn afgewezen voor asiel, uitgezet en opgevangen moeten worden in Uganda. Het land wordt daarvoor dan financieel gecompenseerd.
Daarbij zal het om afgewezen asielzoekers uit landen uit de regio gaan, en ook uit Uganda zelf. Hoeveel landen precies onder ‘de regio’ vallen, daarover moet worden onderhandeld. Want een deal met Uganda ligt er nog niet.
Bekijk hieronder hoeveel uitgeprocedeerden er (per land uit de buurt van Uganda) uit Nederland zijn vertrokken dit jaar:
“Uiteindelijk willen we migratie terugdringen. Voor het kabinet is het belangrijk dat uitgeprocedeerden teruggaan naar het land van herkomst. En daar stokt het soms”, zegt minister Klever. “We hebben een lange relatie met Uganda en het is een gastvrij land. En asielminister Faber gaat de mogelijkheden verder uitpluizen.”
Wat is Uganda voor een land?
Volgens het reisadvies van het Nederlandse ministerie van Buitenlands Zaken, Klevers eigen ministerie, vangt Uganda meer dan 1,5 miljoen vluchtelingen op. De meeste van hen zitten in gebieden bij Zuid-Sudan en de Democratische Republiek Congo, waar veel vluchtelingen vandaan komen.
De omstandigheden in Ugandese vluchtelingenkampen zijn “slecht” te noemen, aldus Buitenlandse Zaken. “Er is niet altijd voldoende eten en water.” Het is overigens niet gezegd dat de ‘Nederlandse’ uitgeprocedeerden in dergelijke vluchtelingenkampen terecht zouden komen.
Verder waarschuwt het ministerie lhbtiq+-personen die naar het land willen reizen. “U kunt daar te maken krijgen met strenge straffen, en zelfs de doodstraf.”
Klever wil niet verder ingaan op het plan en verwijst naar asielminister Faber. De Ugandese minister van Buitenlandse Zaken Odongo liet na afloop van een ontmoeting met Klever weten open te staan voor gesprekken.
Hoe er in Nederland over wordt gedacht moet nog blijken. Alle vier de coalitiepartijen hebben zich eerder wel positief uitgelaten over de terugkeerhubs. En de vorige samenstelling zag de Tweede Kamer wel iets in een voornemen om asielzoekers, die nog in de procedure zaten, op te vangen in Rwanda. Nu zou het dus gaan om uitgeprocedeerde asielzoekers.
Oezbekistan
De afgelopen tijd zijn ook andere Europese landen bezig geweest met plannen om migranten over te brengen naar andere landen. Zo wil Duitsland Afghanen naar Oezbekistan sturen. Het buurland van Afghanistan zou daar dan ontwikkelingshulp voor terugkrijgen. Daarbij heeft Duitsland toegezegd meer Oezbeekse arbeidsmigranten toe te laten.
Minister Faber heeft onlangs gezegd ook interesse te hebben in een deal met Oezbekistan over het opnemen van afgewezen Afghaanse asielzoekers.
Italië heeft twee opvangcentra in Albanië gebouwd, die net in gebruik zijn genomen. Het land wil daar migranten opvangen die weinig kans maken op een verblijfsvergunning. En in Groot-Brittannië is jarenlang gesproken over het voornemen om migranten over te brengen naar Rwanda (een buurland van Uganda), maar de nieuwe Labour-regering heeft korte metten gemaakt met dat plan.
Politiek verslaggever Xander van der Wulp:
“Het plan van Klever bevindt zich nog in een heel pril stadium. Al was het maar omdat mensen nu nog niet uitgezet mogen worden naar een ander land dan waar ze vandaan komen, enkele uitzonderingen daargelaten. Europees wordt er wel over gepraat om dat juridisch te veranderen en men is er daar steeds positiever over, maar zo ver is het voorlopig niet.
Bovendien gaat het met de mensenrechten in Uganda vreselijk slecht, lhbti’ers worden er vervolgd. Dus hoe daar volgens Nederlandse standaarden een terugkeerhub kan worden opgezet, is zeer de vraag. Ook is het plan nog niet afgestemd in de ministerraad. Dit idee draait, zoals bij zoveel zaken rondom asiel, ook vooral om beeldvorming. Alleen al de mogelijkheid dat je als asielzoeker uitgezet kan worden naar Uganda, moet afschrikkend werken.”
