Het debat is geschorst tot 13.00 uur
De Kamerleden en leden van het kabinet gaan even wat eten. Na de schorsing komt PVV-leider Wilders aan het woord.
Timmermans wil dat kabinet optreden Israël veroordeelt
Timmermans zegt dat het kabinet bij het buitenlandbeleid “doof blijft voor het lot van de Palestijnen” in de oorlog tussen Israël en Hamas. De GL-PvdA-fractievoorzitter vindt dat het kabinet zich duidelijker moet uitspreken tegen het optreden van Israël in Gaza en “de misdaden van kolonisten op de Westelijke Jordaanoever”.
“Je kunt heel rationeel naar het conflict kijken en zeggen: dit helpt Israël niet”, zegt Timmermans. Op deze manier raakt een tweestatenoplossing – waar GL-PvdA voorstander van is – volgens Timmermans steeds verder uit zicht.
SGP-fractievoorzitter Stoffer erkent in een reactie dat het leed in Gaza groot is, maar vraagt Timmermans om ook op te roepen tot vrijlating van de Israëlische gijzelaars. Timmermans: “Ik kan de heer Stoffer geruststellen: dat hebben we vanaf het begin gedaan.”
Coalitiepartijen verontwaardigd over opmerkingen Timmermans
De opmerkingen van GL-PvdA-fractievoorzitter Timmermans leiden regelmatig tot verontwaardigde reacties bij de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB. Zo zegt Timmermans over VVD-fractievoorzitter Yesilgöz dat juist zij “voorzichtig moet zijn met het gebruik van het woord ‘eerlijk'”.
BBB-fractievoorzitter Van der Plas vindt het nodig om hierop te reageren. “Ik voel me ook aangesproken als u dit tegen een coalitiegenoot zegt.” Zij vraagt Timmermans “minder persoonlijk en meer op de inhoud” te debatteren en personen niet “bij de enkels af te zagen”.
Timmermans reageert: “U bent de laatste die mij moet aanspreken op wat ik zeg en wat ik doe.” Hij vindt dat Van der Plas de afgelopen maanden met haar mediaoptredens en uitspraken zich ook niet altijd netjes heeft gedragen. “Ik zou tegen mevrouw Van der Plas willen zeggen: ‘Kijk eerst naar uzelf’.”
Even later haalt Timmermans weer scherp uit naar de VVD:
Timmermans tegen Wilders: ‘U stuurt mensen als postpakketjes de grens over’
Timmermans: PVV komt ‘linkse’ beloften niet na
Timmermans heeft kritiek op de PVV omdat de partij zich volgens hem bij de verkiezingen sociaal voordeed en opkwam voor de lagere inkomens. “Beloften, beloften, beloften.” Maar die zijn volgens hem niet nagekomen. “Het PVV-verkiezingsprogramma ging door de shredder. Wilders blijft in alles gewoon een geradicaliseerde VVD’er”, zei de GL-PvdA-leider.
Ook VVD-fractievoorzitter Yesilgöz kan op kritiek van Timmermans rekenen. “Links de schuld geven terwijl je veertien jaar onafgebroken aan het bewind bent geweest, je moet maar durven.” Hij wil onder meer dat het kabinet het minimumloon verhoogt en goede afspraken over vroegpensioen maakt voor mensen met een zwaar beroep.
Wilders sneerde terug met de vraag hoe de GL-PvdA-voorman kan verklaren dat het vertrouwen in de politiek is toegenomen sinds zijn partij in de oppositie zit. Timmermans wilde dat wel toelichten: “Mensen hebben nog niet door dat ze door u in het pak genaaid worden.” Volgens Timmermans wil de PVV-leider over niets anders praten dan over asiel. Wilders: “Het enige onderwerp waar u niet over wil praten, is asiel.”
Het debat is begonnen, Timmermans staat stil bij afwezigheid NSC-leider Omtzigt
Bij het debat ontbreekt NSC-leider Pieter Omtzigt, die op doktersadvies thuis zit. GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter Timmermans staat daar bij stil. “Juist hij is een parlementariër pur sang, ik hoop dat hij snel weer onder ons is”, zei hij. De andere Kamerleden ondersteunden dat met geroffel op hun tafeltjes.
Terugkijken: het koffertje aangeboden in de Tweede Kamer
Kritische oppositie, ‘wankel bouwwerk’ coalitie
De eerste Algemene Beschouwingen voor het kabinet-Schoof zullen spannend worden en een test voor de regeringspartijen, verwacht politiek verslaggever Albert Bos. “De oppositie zal een wig proberen te drijven tussen de coalitiepartijen, want die samenwerking oogt verre van stabiel. NSC strooide maandag nog zand in de motor, door over de asielcrisiswet te beginnen. Het leidde tot irritatie bij VVD en PVV. Waarmee ook de vraag is of de partijen elkaar heel zullen laten tijdens het debat.”
Van een flink deel van de oppositie kan het kabinet kritiek verwachten op het asielbeleid. Maar ook het armoedebeleid is niet goed genoeg, vinden bijvoorbeeld SP en GL-PvdA. Timmermans sprak gisteren van “een kabinet vooral voor de rijken”. De bezuinigingen op onderwijs zijn D66 een doorn in het oog. En de btw-verhogingen op kunst, cultuur en sport valt bij deze partijen slecht. CDA en ChristenUnie zijn tegen het schrappen van de maatschappelijke diensttijd. De PvdD vindt het landbouwbeleid slecht voor de natuur.
“Dit kabinet presenteerde zich gisteren als een redelijk kabinet, en dat willen ze zijn”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. “Maar ze leunen op een ruziënde coalitie. Het is een wankel politiek bouwwerk en het wordt interessant om te kijken of ze zich de komende dagen een beetje in kunnen houden.”
Debat gepland van 10.15 tot 23.00 uur, wie spreken er?
Ieder jaar na Prinsjesdag is er een debat over de Prinsjesdagstukken. Dat is de begroting van de overheid voor volgend jaar. Het debat, de Algemene Politieke Beschouwingen genoemd, is verdeeld over twee dagen. Vandaag, op de eerste dag, komen de fractievoorzitters van alle partijen aan het woord. Van groot naar klein, en oppositie en coalitie afgewisseld. Daarom is de eerste spreker vandaag GroenLinks-PvdA-leider Timmermans en de tweede PVV-leider Wilders.
Morgen komt minister-president Schoof aan het woord, die namens het kabinet zal reageren op vragen en kritiek van de fractievoorzitters.
NSC-leider Pieter Omtzigt is als enige fractievoorzitter niet aanwezig omdat hij ziek thuis is. Hij wordt vervangen door waarnemend fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven. Een uitspraak van haar over het asielbeleid van het kabinet leidde afgelopen week tot irritatie bij de andere coalitiepartijen.
Terugblik op Prinsjesdag in twee minuten
Dit zijn de plannen en voornemens van het kabinet-Schoof
In de financiële stukken over volgend jaar staat dat de koopkracht in 2025 gemiddeld niet met 1,1 procent stijgt – zoals het Centraal Planbureau eerder becijferde – maar met 0,7 procent. Uitkeringsgerechtigden gaan er iets meer op vooruit: 0,9 procent. Gepensioneerden iets minder: 0,6 procent.
Voor het naar eigen zeggen “strengste asielregime ooit” trekt het kabinet 95 miljoen euro uit. Dat geld is onder meer bedoeld voor het intensiveren van de grensbewaking.
Vanaf 2026 gaat er vijf jaar lang 1 miljard euro naar de agrarische sector voor innovatie, een opkoopregeling en het mestoverschot. De zorgpremie stijgt in 2025 naar gemiddeld 156 euro per maand. Dat is zo’n 10 euro meer dan dit jaar. Er gaat 120 miljoen euro extra naar de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Lees hier een uitgebreide samenvatting:
Goedemorgen!
Welkom in het liveblog over de Algemene Politieke Beschouwingen. Na de presentatie en toelichting gisteren op Prinsjesdag is het de beurt aan de Tweede Kamer om zich over de plannen uit te spreken. Morgen reageert premier Schoof.
